Waarom ik zo’n groot fan ben van MBTI Stap II

Geplaatst 13 september 2021 door
Lieve Degelin, consultant en executive coach

Onderweg naar huis, na een deugddoende vakantie in Frankrijk, scrol ik door mijn mails. Een mail van een MBTI-coachee raakt me. Hij bedankt me voor de sessies. Zijn woorden: ‘Je zet mensen niet in hokjes, je geeft een kader om op een respectvolle en genuanceerde manier naar mezelf en anderen te kijken’. De coaching ondersteunt hem in de samenwerking met zijn team en versterkt hem bovendien in de relatie met zijn partner en kinderen.

Genuanceerd en grondig

De commentaar doet me deugd. Het maakt weer eens duidelijk hoe waardevol MBTI is én hoe rijk en genuanceerd het Stap II profiel. Want MBTI Stap II is het instrument dat ik gebruikte en dat ik bijna altijd gebruik, zowel voor individuele coaching als voor teamwerk. De reden daarvoor is de grondigheid van het profiel. Naast de voorkeuren op de 4 schalen E-I/ S-N/ T-F/ J-P/ geeft het ook scores op 20 subschalen, de 4 schalen onderverdeeld in 20 facetten. Dit alleen al vermijdt het ‘hokjes-denken’.

Individuele verschillen binnen hetzelfde type

De ene ISTJ is de andere niet is, dat maakt Stap II snel duidelijk. De 4 voorkeuren verwijzen naar aangeboren persoonlijkheid (nature) en de 20 facetten geven info over het actuele, aangeleerde gedrag (nurture). Het laatste wordt gevormd door de context waarin we leven en opgroeien, door wat we meemaken. De scores op de 20 subschalen kunnen verschillend zijn van de 4 voorkeuren. Zo heb ik als ENFP, in mijn recent profiel een score op ‘vroeg-beginnend’, een a-typisch gedrag voor een ENFP, maar wel gedrag dat ik de laatste jaren ontwikkeld heb. Ik ben stressgevoeliger dan vroeger en daardoor meer stress-vermijdend geworden.

Helpt ook bij het bepalen van het Stap I type

Het gebeurt regelmatig dat MBTI-coachees bij validering van hun MBTI-profiel twijfelen aan hun ‘best passende type’. “Ik ben allebei, zowel E als I”, is een veel gehoorde uitspraak. Ik denk aan een coachee met gerapporteerd type ENTP maar met onduidelijke scores voor iNtuitie. Ik hoor een duidelijke voorkeur voor abstracte informatie wat de ‘N’-voorkeur bevestigt, toch geeft ze aan veel praktischer te zijn dan de ‘N’-voorkeur doet vermoeden. Dat blijkt ook uit haar Stap II profiel met scores op praktisch, concreet en realistisch. Wat blijkt is een ‘N’ voorkeur met ‘Sensing’-gedragingen ontwikkeld tijdens haar ingenieursstudie. Een combinatie die we vaak tegenkomen.

Verdiepende coaching

Het onderscheid tussen de Stap II scores en de 4 voorkeuren leidt tot verdiepende gesprekken in coaching. Wat betekent het voor een coachee met ISFJ-voorkeuren, om een score te hebben voor expressief? Veroorzaakt het een spanningsveld? Wat doet het met de introverte energie, hoe is men dit gedrag gaan ontwikkelen? Vragen over de voorgeschiedenis van mensen, die actueel gedrag verklaren en de coaching verdiepen.

Stap II geeft een concrete taal om te spreken over type, over ontwikkeling en over de keuze van actiepunten, zowel bij coaching als bij het werken met teams. Een coachee met ENTJ-voorkeuren neemt zich voor meer ‘Feeling’ gedrag te tonen, zijn uitgesproken scores op de facetten logisch en redelijk inspireren hem om te focussen op deze 2 subschalen. Hij kiest in welke situaties hij meer empathisch en meelevend gedrag wil tonen en gaat daardoor meer tijd nemen om te luisteren en mensen te betrekken bij beslissingen.

Een team met hoofdzakelijk introverte voorkeuren, kiest ervoor na analyse van het Stap II teamprofiel zichtbaarder te zijn in de organisatie door meer te focussen op initiërend en enthousiast gedrag (2 facetten aan de extraverte kant van de schaal).

Stap II geeft een goed beeld van de individuele verschillen binnen één en hetzelfde type, helpt bij het bepalen van best fit type, verwijst naar ieders verhaal en geschiedenis en geeft een concrete taal.Heel wat voordelen, als je ’t mij vraagt!