MBTI versus Insights, inzichten van een ervaren coach

Ik ben een MBTI-‘adept’, laat dat duidelijk zijn. Ik ben meer dan 20 jaar geleden gekwalificeerd in de MBTI en gebruik het instrument frequent. Ik ben gehuwd met een INTJ, een even grote ‘adept’ en de MBTI speelt een grote rol in ons leven. Regelmatig kijkt men ons ongelovig aan als blijkt dat we MBTI-types beter blijken te onthouden dan namen. Beroepsmisvormd? Ja graag! Sinds dit voorjaar ben ik ook Insights gecertificeerd omdat sommige van mijn klanten ook met deze tool werken. Ik krijg vaak de vraag wat nu precies de verschillen zijn tussen beide instrumenten. Alhoewel beide tools gebaseerd zijn op het gedachtegoed van Jung vind ik niet dat ze elkaar kunnen vervangen.

Mijn kennismaking met Insights

Tien jaar geleden mocht ik kennismaken met Insights. Op een ATD-congres vulde ik de vragenlijst in en bleef wat verbaasd kijken naar mijn beschrijving als een concreet, praktisch, in het nu levend persoon. Mijn MBTI profiel is heel duidelijk ENFP en ik ben wars van praktische en realistische zaken. Ondertussen is dat wel veranderd en heb ik met mijn leeftijd mijn ondergeschikte functie Sensing aardig ontwikkeld en ben ik graag bezig met koken en tuinieren. Toen ik dit jaar de vragenlijst nogmaals invulde voor de certificering, kom ik er weer uit als een praktisch, realistisch persoon met een profiel dat eerder aanleunt bij een ESFJ dan bij een ENFP. Hoe kan het nou dat ik mij niet herken in mijn Insights profiel en wat zijn de verschillen met mijn MBTI profiel?

MBTI en Insights meten andere dingen

In eerste instantie meten MBTI en Insights anders dingen. MBTI meet aangeboren voorkeuren en kijkt naar de kern van je persoonlijkheid. Insights meet gedrag en kijkt naar hoe je je gedraagt op de werkvloer. Mijn MBTI-voorkeuren kunnen dus anders zijn dan mijn werkstijl en dit verklaart meteen of je je wel of niet goed voelt bij het gedrag dat je laat zien op de werkvloer. Mijn MBTI-voorkeur is duidelijk iNtuition (N). Ik ben het liefst bezig ben met conceptuele en creatieve dingen en dat is ook mijn kracht. Echter, ik ben dagelijks veel bezig met zorgen en regelen zoals dat wordt beschreven in mijn Insights profiel, maar dit is niet mijn sterkste kant en kost het mij energie.
Graag geef ik nog een praktijkvoorbeeld van het verschil tussen voorkeur en gedrag. Drie collega’s hebben een Rood/Geel Insights profiel. Als iemand uit het team wordt ontslagen, reageren de drie collega’s daar echter heel verschillend op. Twee collega’s nemen het zakelijk, onpersoonlijk op. Ze hebben gedaan wat logisch de beste oplossing was. De derde collega trekt het zich heel erg aan en vraagt zich af wat ze beter had kunnen doen. Als we naar de MBTI-types kijken, blijken de eerste twee personen ESTJ en ENTJ te zijn en de derde een ENFP. Qua gedrag hebben ze dezelfde Insights kleuren maar qua MBTI-voorkeuren zijn het totaal verschillende persoonlijkheden wat verklaart waarom er toch anders wordt gereageerd.

MBTI en Insight bepalen op een andere manier je type

Het andere verschil is dat beide instrumenten anders omgaan met het bepalen van je type. Bij Insights is je rapport je rapport of je je er nu in herkent of niet. Bij MBTI ligt de focus op het vinden van je bestpassende type. Je gerapporteerde type kan bijvoorbeeld in eerste instantie anders zijn dan je zelfingeschatte type. Als dit het geval is, ontvang je gratis een nieuw rapport gebaseerd op je bestpassende type. Vaak hoor ik ook dat men Insights eenvoudiger vindt en dat het beter bijblijft. Mijn ervaring is dat de kleuren inderdaad goed werken en sterke herkenbaarheid geven. Persoonlijk vind ik het instrument niet eenvoudiger; het is niet zo evident om meer te onthouden van je profiel dan dat je geel en rood bent. Wat was je plek op het Insight wiel? En hoe zat het met de verschillende spaken en de exacte volgorde van je kleuren?

Voorkeursstroom versus typedynamiek

Wat ik sterk aan Insights vind is het idee van voorkeursstroom, het verschil tussen je bewuste en minder bewuste persona. De voorkeursstroom laat zien hoe iemands kleurrijke energie verandert bij bewust of minder bewust inzetten van je energie, hetgeen een goed uitgangspunt is voor coaching. Daarentegen heb je bij MBTI de typedynamiek; hoe gebruik je type effectief, hoe ontwikkel je jezelf door de jaren heen en wat gebeurt er onder stress? MBTI is op dit vlak onuitputtelijk als verklaringsgrond en voor blijvend gebruik in coaching.

16 types versus 72 types

Een ander verschil dat ik vaak hoor is dat MBTI maar 16 persoonlijkheidstypes heeft en Insights 72 (8 onderscheidende types en 72 onderliggende types). Dat klopt, maar wat men vergeet is dat MBTI Stap 2 (20 facetten) zeer genuanceerd is en een ontzettende diversiteit biedt in de 16 verschillende types.

De kracht van de J-P dimensie

En ten laatste wil ik nog het verschil in dimensies aankaarten. Er wordt gezegd dat Myers & Briggs de J-P schaal hebben toegevoegd hetgeen niet overeenstemt met het gedachtegoed van Jung. En dat klopt, want moeder en dochter hebben die schaal toegevoegd om het ons gemakkelijker te maken en de typedynamiek te bepalen. Weet niet elke MBTI-practitioner onderstussen dat je J gebruikt met T en F en dat P te verbinden is met S en N? 

Zeggen dat de twee instrumenten elkaar kunnen vervangen klopt niet, maar ze hebben beide hun verdienste en kunnen naast elkaar bestaan. Mijn voorkeur blijft MBTI omwille van de sterke verklaringsgrond, de grondigheid en de toepassing voor levenslange ontwikkeling.